فیدل کاسترو که مُرد، روایت ها زاده شد. قلم ها در ستایش یا نکوهشش نگاشتند. لیبرال ها او را دیکتاتور خواندند و نزدیکان به اندیشه چپ او را فرشته نجات آمریکای لاتین از دست آمریکای استکباری.
داوری کردن بر اساس ندانسته‌ها؛ روزنامه نگاران و کارشناسان سیاسی این کار را دوست دارند، فیلسوفان هم از دور دستی بر آتش دارند و به کلی‌بافی‌ها پر و بال میدهند.
اما تنها داوران معتبر درباره کاسترو مردم کوبا هستند. فقط آنها می‌دانند کاسترو برایشان چه سود و زیانی داشته است، نه آنان که از دور، بر اساس کاریکاتور اندیشه های سیاسی و تخیلات فلسفی داوری می‌کنند.
